MANTAR HASTALIGI VE TEDAVİSİ

Mantar :hastalıklarında teşhis, alınan örneklerde, (kıl, tırnak, irin, balgam, kan, v.b. örnekleri) ve dokularda mantarın ortaya çıkarılmasıyla ve besiyerlerinde tanınmasıyla sağlanır.

Ama bulunan mantar türünün hastalığa neden olduğunu kesin olarak söylemek güçtür. Çünkü insan bedeninde zararsız olarak yaşayan pek çok mantar türü vardır.
Sözgelimi Candida albi-cans sindirim sisteminde,, Candida paracruzei deride,, Aspergillus fumigatus solunum yollarında yaşarlar ve yalnızca özel durumlarda hastalık yapıcı olurlar..

. Ayrıca havada ve çevrede de çok çeşitli mantarlar bulunmaktadır. .Bunların sporları,,, incelenecek örneklere bulaşarak mikroskopta karmaşık bir görüntü oluşturabilirler ya da besiyerlerini etkileyebilirler... Bu gibi durumlarda, ayrılan mantarın deri ya da mukozalarda zararsız yaşayan bir mantar mı, yoksa hastalık etkeni mi olduğunu saptamak güçleşir...
Bu nedenle,, incelenecek örneklerin çok sıkı mikrop kırıcı önlemler altında ve özel tekniklerle alınması gerekir.
Sözgelimi,, bir akciğer kandida hastalığından kuşkulanılan bir hastadan balgam örneği alınmadan önce, ağızdaki öteki kandida türlerini ortadan kaldırmak amacıyla,, hastaya nistatin pastilleri emdirmek gerekir. .
Ayrıca,, klinik muayene verileri ve bağışıklığa dayanan modern teşhis yöntemleri de, laboratuvar incelemelerini yönlendirirler..
Alınan örnekler, mantarları belirtmek için boyandıktan sonra, mikroskopta incelenirler.. Objektif altında mantarlar, bitkisel yapılar ..olduklarından her zaman selülozlu bir zarla çevrilmiş olarak görünürler..
Alınan örnekler besiyerlerine ekilir. Birkaç günde gelişen koloniler,. kendilerine özgü renk ve mikroskopik özellikleriyle teşhis edilirler..
Mantarların üretilme ortamı Sabouraud besiyerleridir. Besiyerlerine bazen, bakterilerin üremesine engel olmak için antibiyotikler eklenir.. Çeşitli kandida türlerini ayırdetmek için biyolojik testlere başvurulur;. sözgelimi, şekerlerin mayalanmalarının ve özümsenmelerinin incelenmesi...
Bazı .mantar hastalıklarının teşhisindeyse,. deney hayvanları kullanılır. Hayvana iğneyle verilen mantarlar üç hafta içinde gelişerek, öldürülen hayvanın iç organlarında teşhis edilirler.
.Mantar hastalıklarında en çok kullanılan hayvan,tarla faresidir...
Teşhiste son aşama bağışıklık testleridir. En sık uygulananları deri alerji testleri ve serum tepkimeleridir.
Ne var ki, deri alerji testlerinin (ilkeleri veremde uygulanan tüberkülin testiyle aynıdır) teşhis açısından değeri aynıdır; çünkü her insan, yaşamı süresince az ya da çok mantarlarla temasta bulunduğundan, değişik tepkiler gösterebilir...
Serum tepkimeleriyse, oldukça etkili ve kesin sonuçlar verirler.. En çok uygulananları jelozda yayma, protein elektroforezi ve flüoresan-antikor teknikleridir...

Serum tepkimelerine çoğunlukla derin (iç organları etkileyen) mantar hastalıklarında başvurulur. ..Yüzeysel mantar hastalıklarında kullanılmamalarınm nedeni, bu hastalıkların oluşturdukları. enfeksiyonların alt dokularla bir ilişkileri bulunmaması,. bu nedenle de antijen özelliği taşımamalarıdır..
.
MANTAR HASTALIKLARININ TEDAVİSİ

DERMATOFİTLERE BAĞLI YÜZEYSEL MANTAR HASTALIKLARI
Yüzeysel mantar hastalıklarının yerel tedavilerinde,, enfeksiyon bölgesine iyotlu alkol (eyozin, Milian çözeltisi) sürüldükten sonra, pimasirin pomadı gibi yerel bir mantar ilacı uygulanır...
Bu tedaviye, bütün dermatofitleri etkileyen bir madde olan griseofülvin’in (komprime) ağızdan verilmesi eklenir... Bu tedavinin birkaç ay sürdürülmesi gerekir;, üstelik tekrarlama olasılığını ortadan kaldırmaz. Griseofülvin’in hemen hiç yan etkisi yoktur...

Ayaklardaki mantar hastalıklarına karşı (atlet ayağı), terlemenin önüne geçmek gerekir.. Ayak sürekli pudralanmalı,. çorap ve pabuçlar sık sık değiştirilmelidir. .Saçlı deri mantar hastalıklarında., saçlar kökünden kesilmeli ve baş pamuklu bir bereyle örtülmeli,, çocuk hastalar, testler negatif sonuç verinceye kadar (8 gün arayla yapılan her iki test sonucunun da negatif olması gerekir) okula gönderilmemelidir..
.
DERİ MUKOZALARD AKİ YÜZEYSEL MANTAR HASTALIKLARI

Bunların tedavilerinde özgül bir antibiyotik kullanılır.: Nistatin. Sindirim sistemi tarafından emilmeyen bu maddenin, yerel olarak.uygulanması gerekir:. Âğız kandida hastalıklarında emme pastilleri;. dölyolu kandida hastalıklarında fitiller;. deri kandida hastalıklarında merhemler.. Ayrıca kandida hastalıklarının ilk enfeksiyon merkezlerinin sindirim sistemi olduğu gözönüne alınarak, çeşitli ilaçlarla barsaklardaki bütün kandida türleri yokedilmelidir...
DERİN MANTAR HASTALIKLARI

Kandidalara bağlı septisemilerde ve kalp zarı iltihaplarında,, küfmantarları hastalıklarında,, kriptokok hastalıklarında, histoplazma hastalıklarında ve blastomiçes hastalıklarında nistatin ağız yoluyla verilir....
(çok zehirli bir madde olduğundan damar içine iğneyle verilmez)., İlaç verilirken dikkat edilecek en önemli nokta, hastada kan kanseri ya da şeker hastalığı bulunmaması,
başka bir antibiyotik ya da kortizon tedavisi altında olmamasıdır...

Mantar hastalığı kesinlikle teşhis edildiğinde (sözgelimi kandida septisemilerinde kan ekiminin olumlu sonuç vermesi), damar içine iğneyle amfoterisin verilmeye başlanır... Önce her gün yapılan iğneler, bir süre sonra günaşırı (2 günde 1) yapılır... Tedavi bir ay sürer.. Ama amfoterisin aşırı zehirli bir madde olduğu için, hastanın sıkı bir gözetim altında bulundurulması gerekir.. Derin mantar hastalıklarının tedavisinde, flüorositozin de kullanılmaktadır...